درچند سال اخير مرغداران صنعتي به منظور کاهش مصرف بي رويه و ريخت و پاشآب در مرغهاي تخمگذار برنامه هاي جيره بندي آب را عملا مورد بررسي قرارداده اند موسسه تحقيقات کاربردي طيور در کشور هلند با انجام کارهايتحقيقاتي گسترده اثر جيره بندي آب را از طريق محدود کردن مدت زماندسترسي طيور به آب بررسي کرده است . در مرغ هاي تخمگذار جيره بندي آبنسبت به دسترسي هميشگي به آن مزيت هايي دارد . مطلب فوق نتيجه نخستينآزمايشي است که توسط مرکز تحقيقات کاربردي طيور هلند انجام شده استمحققين فوق همچنين در اين ارتباط هيچ اثر نامطلوبي در توليد تخم مرغومرگ و مير طيورمشاهده نکردند اين مشاهده شايان ذکر است که در مرغ هايتخم قهوه اي مصرف آب کمتر و در برخي موارد در صد ماده خشک فضولات دفعيانها بالاتر بود در اين آزمايش درزمان جيره بندي اب اغلب تخم مرغها يتميزتري مشاهده مي شد دليل آن بدرستي روشن نيست اما بنا بدلايل نامشخصيتعداد تخم مرغ هاي کثيف دراين آزمايش کم بودآزمايش فوق پاسخ روشني را درمورد سن پرندگان درزمان شروع جيره بندي آب بيان نمي کند اگر چه بنظر ميرسد که در مرغ هاي تخمگذار جيره بندي آب قبل از زمان حداکثر توليد تخممرغ آثار منفي بر توليد تاثير منفي ندارد تغيير زمان جيره بندي آب ازيک روز به روز ديگر هيچ مشکلي را ايجاد نمي نمايد.

پرسشهاي بي پاسخ

پساز انجام نخستين آزمايش ، پرسش هاي زيادي بي پاسخ باقي ماند بنابراينآزمايش ديگري براي بررسي دو مسئله ذيل صورت گرفت:

1-آيا زمان دريافت آب و خوراک توسط پرندگان تاثيري بر درصدتخم مرغهايکثيف دارد ؟ به منظور بررسي اين موضوع قطع آب يا خوراک د رهنگامبيشترين تخمگذاري انجام شد .

2-آيا در اين برنامه دادن آب و خوراک به مرغهاي تخمگذار بلافاصله بعد ازشروع روشنايي ضروري است .

ازانجام اين آزمايش چنين استنباط شد که تغذيه مرغ هاي تخمگذار بلافاصلهپس از شروع روشنايي تاثيرکمي بر روي توليد تخم مرغ دارد اختلاف مشخصيبين ميزان توليد تخم مرغ ، مصرف آب و خوراک ، مرگ ومير و مقدار مادهخشک فضولات مرغ هاي تخمگذار قهوه اي و سفيد مشاهده نشد اگر چه در اينآزمايش نوع برنامه آب دهي بر کيفيت تخم مرغ تاثير داشت اما ولي بنظر ميرسد که ارتباط کمي بين آن دو وجود داشته باشد درمرغ هاي تخمگذاري کههنگام صبح آب و خوراک دريافت نمي کردند اثر منفي واضحي بر توليد تخممرغ مشاهده شد اين مرغ هاي تخمگذار تحت برنامه جيره بندي آب در آزمايشاول بود در عين حال در آزمايش اول آب رساني به مرغ در طول روز بطوريکساني انجام شد ظاهرا در مرغ هاي تخمگذار نه تنها مدت زمان دسترسي بهآب بلکه چگونگي دوره هاي آب در طول روز نيز مهم مي باشد.

برنامههاي آب رساني

درآزمايش سوم که با گروه جديدي از مرغ هاي تخمگذارانجام شد تاثير چندينبرنامه آب رساني بر توليد تخم مرغ بررسي شد محققين در اين آزمايش بهنتايج جالبي پي بردند آنها دريافتند که در مرغ هاي تحت جيره بندي آب ،ميزان مصرف آب و نسبت آب به خوراک کمتر بود و بنظر مي رسيد که فضولاتآنها قدري خشک تر باشد درصد تخم مرغهاي کثيف در مرغهاي تخم سفيدي کهتحت برنامه جيره بندي آب بودند پايين تر بود اما در مرغ هاي تخم قهوهاي اين گونه نبود همچنين درصد تخم مرغ هاي شکسته د رمرغ هايي که تحتبرنامه جيره بندي اب بودند پايين تر بود توضيحي براي اين پديد ه نميتوان بيان کرد جيره بندي آب هيچ تاثيري بر ميزان سفيده و رنگ زردهنداشت جيره بندي آب همچنين هيچ تاثيري بر وزن تخم مرغ ها نداشت .ارتباط ميان زمان آب رساني و زمان خوراک دهي در ازمايش چهارم بررسي شدآب رساني و ياخوراک دهي بود اين که آب عامل موثرتري نسبت به خوراک استو يا اين که خوراک عامل موثرتري نسبت به آب مي باشد در مرغ هاي تخمسفيد هيچ اختلافي درتوالي آب رساني و يا خوراک دهي مشاهده نشد بنظر ميرسيد که در مرغ هاي تخم قهوه اي اول خوراک و سپس آب منجر به کاهشتخمگذاري مي شد اما اين کاهش احتمالا بدليل اختلاف در درصد مرگ وميرباشد از اين آزمايش مي توان استنباط کرد که خوراک دهي مرغها قبل از آبدادن به آنها تاثيرمثبتي بر روي توليد تخم مرغ ندارد .

اثراترفتاري

بهجز تاثير برنامه جيره بندي آب برنتايج فني و کيفيت کود مرغهاي تخمگذار، تحقيقاتي جهتدانستن بيشتر در مورد اثرات آن بر روي رفتار مرغهاي تحت آزمايش انجامشده است اين بررسي در طي آزمايش سوم انجام گرديد . نتايج اين مطالعاترفتاري نشان مي دهد که جيره بندي آب هيچ تاثير نامطلوبي بر رفاه وآسايش مرغ هاي تخمگذار ندارند درعين حال مطالعه فوق براي بيان نتيجهنهايي جيره بندي آب بر وضعيت رفاهي مرغ هاي تخمگذار بسيار کم مي باشد.

جيرهبندي آب بر رفتار تغذيه اي مرغها تاثيري نداشت بنابراين مي توان نتيجهگرفت که بدليل جيره بندي اب مرغهاي تخمگذار دوره آشاميدن کمتري داشتندتعداد دفعات آشاميدن در مرغ هايي که تحت جيره بندي خفيفي بودند نسبت بهمرغ هاي تحت جيره بندي متوسط آب يا بدون جيره بندي بالاتر بود رفتارتهاجمي و تقليدي تنها در مرغ هاي تخم سفيد ديده شد اين رفتار در مرغهاي تخم قهوه اي ديده نشد . مرغ هاي تحت جيره بندي آب نسبت به گروهديگر بيشتر همديگر را از کنار سرپستانک ها پس مي زدند اين رفتار بويژهدرزمان شروع دسترسي به آب اتفاق مي افتاد چرا که پس از برقراري آب تماممرغها در يک زمان تمايل به نوشيدن آب داشتند اين رفتار هجومي مرغ ها بهسرپستانک با رفتار پرخاشگري انها مرتبط نيست . ازآنجايي که طول آب خوريها در مرکز تحقيقاتي نسبت به مزارع تجارتي کمتر است نمي توان بيان کردکه حداقل دوره زماني لازم براي دسترسي به آب چقدر مي باشد.

 منبع :

فصلنامه چکاوک – شماره 36–بهروز دستار