اقدامات مراقبتي و بهداشتي در دوران نگهداري پرندگان بالغ- بخش 1
عليرغم تصور بسياري از افراد که تنها مراقبتها و تغذيه شترمرغ ها را در هنگام توليد مثل امري واجب و پر اهميت مي دانند، بايد خاطرنشان کرد که برخلاف اين عقيده، برنامه هاي تغذيه اي و مديريتي زمان استراحت نه تنها کم اهميت تر از دوران تخمگذاري بلکه با توجه به تحقيقات علمي و عملي انجام گرفته حتي بسيار پر اهميت تر است.
دوران نگهداري از هنگام توقف تخمگذاري شترمرغ ها شروع مي شود و مدت آن حدود 2 الي 3 ماه به طول مي انجامد. هدف از دوران نگهداري دادن فرصت استراحت به شترمرغ براي ترميم بافت و اندامها و ذخيره کردن مواد مصرف شده است بنابراين اصلا توصيه نمي شود که پرنده ها کمتر از 3 ماه زمان استراحت داشته باشند.
اقدامات مراقبتي (در ماه اول)
...
مرحله اول: قطع جيره تخمگذاري و شروع به دادن جيره نگهداري به شترمرغ ها.
بعد از تصميم گيري به توقف تخمگذاري شترمرغ ها، مزرعه دار بايد سريعا جيره تخگذاري را با جيره نگهداري تعويض کند (البته پيشنهاد مي گردد که اين جايگزيني جيره به تدريج و حداقل در طول يکهفته انجام گيرد)و چون ما اين کار را به صورت ناگهاني انجام مي دهيم شترمرغ ها چند روزي به تخمگذاري ادامه مي دهند که اين حالت عادي است. به همين دليل توصيه مي شود شترمرغ ها 7 تا 10 روز در همان حصار باقي بماند.
مرحله دوم: جداسازي
جدا کردن شترمرغ نر از ماده در دوران نگهداري تا هنگام دوران تخمگذاري بعدي شترمرغ ها امري است طبيعي. توصيه مي شود در اين دوران شترمرغ نر و ماده در حصارهائي قرار گيرند که اصلا نتوانند همديگر را ببينند. اين کار باعث مي شود پرنده کاملا استراحت کرده و آماده جفتگيري براي دوره بعدي شود. هنگام جداسازي شترمرغ نر از ماده بايد به اين نکته توجه داشت که حصار اختصاص يافته مخصوصا براي نرها بزرگ باشد تا در هنگام درگيري، پرنده فضاي کافي براي عکس العمل داشته باشد. به دليل تعويض جيره از تخمگذاري به نگهداري حس تهاجمي شترمرغ نر، به طور محسوسي کاهش مي يابد و چون حدودا 7 تا 10 روز پيش از جداسازي، جيره نگهداري را شروع کرده ايم، اين مساله نيز منجر به کاهش درگيري مي شود.
براي اينکه بتوانيم شترمرغ نر و ماده اي را که در دوران توليد مثل، توليد خوبي داشتند باز هم در کنار هم قرار دهيم، بايد از سيستمهاي مديريتي مانند پلاک گذاري، نصب ميکروچيپ و يا ديگر سيستمها استفاده کرد. البته جداسازي شترمرغ هاي نر و ماده هر زمان عملي و ممکن نيست.
استفاده از جيره مناسب و دقيق در دوران نگهداري شترمرغ ها براي جلوگيري از کم شدن تعداد تخم در دوران تخمگذاري بسيار مهم است. بنابر اين تا هنگام تخمگذاري، شترمرغ بايد تحت کنترل قرار گيرد تا علائم توليد مثلي در پرندگان نر و ماده به طور طبيعي در آخر دوره باز گردد.
مرحله سوم: اقدامات درماني و مراقبتي
در هنگام جداسازي شترمرغ ها اقدامات زير بايد انجام گيرد:
1- براي از بين بردن انگلهاي داخلي از داروهاي ضد انگل استفاده شود.
2- کنه ها موجود در لابه لاي پر و انگلهاي خارجي از بين برده شوند.
3- در صورت لزوم واکسيناسيون از قبيل نيوکاسل و آنفلوانزا انجام گيرد.
4- کندن و چيدن پرهاي رسيده که از اين طريق به راحتي مي توان در هنگام نبود توليد درآمد مناسبي براي جبران هزينه ها داشته باشيم. البته در مناطق سردسير کندن پر توصيه نمي شود.
5- شترمرغ هائي که راندمان توليد بالائي داشته اند شناسائي و محيط براي بروز قابليت هاي ژنتيکي آنها آماده گردد. براي انکه بتوانيم خصوصياتي مانند درصد باروري و نطفه داري شترمرغ ها را شناسائي کنيم بايد تعداد پرندگان را در گروه هاي توليد مثلي کاهش دهيم. براي همين بايد همراه هر شترمرغ ماده يک نر در گروه توليد مثلي قرار داده شود ولي در عمل چون اين نوع سيستم پر هزينه بوده و مقرون به صرفه نمي باشد لذا به مزرعه داران توصيه نمي گردد. هنگامي که از گروه هاي توليد مثلي کوچک مانند 4 نر به 5 ماده استفاده مي کنيم نتايج خوبي به دست مي آيد و درعين حال اين امر به مزرعه داران اين امکان را مي دهد که شترمرغ هائي را که توليد مثل ندارند شناسائي و از چرخه توليد حذف کند.
6- پرندگاني که بيماري چشمي و پوستي دارند، بالشان شکسته و يا پايشان آسيب ديده را شناسائي و از گله جدا کرده به درمان شکستگي و آسيب ديدگي آنها بپردازيم. شترمرغ هائي که از ناراحتي هائي از قبيل شکستگي و ... رنج مي برند، در فصل توليد مثل توليد نخواهند داشت و بدون هيچ سودي دان مصرف مي کنند به همين دليل جدا کردن اين گونه شترمرغ ها در دوران نگهداري براي درمان بسيار مهم است.
7- شناسائي و جدا کردن شترمرغ هائي که کجي و انحراف پا و يا ساق دارند. اين امر مخصوصا براي شترمرغ هاي نر بسيار اهميت دارد زيرا پرندگان نري که در پا و ساق انحراف دارند در هنگام جفت گيري مشکل پيدا خواهند کرد.
8- شترمرغ هائي که اندام تناسلي آنها مکررا محکم و در خارج از محل (proctodaeum) قرار مي گيرد را شناسائي و از گله جدا کنيم. البته دليل اين مشکل هنوز مشخص نيست ولي منجر به عفونت و جراحت مي شود. اين نوع شترمرغ هاي نر براي جفت گيري مناسب نيستند چون ريسک عفونت شترمرغ ماده را در بر دارد. بهبود اين نوع پرندگان بسيار مشکل مي باشد و به همين دليل اين گونه شترمرغ ها را بايد از گله جدا کرد.
9- شناسائي پرندگاني که تناسب اندام مناسبي ندارند و جدا کردن آنها از گله.
توجه داشته باشيد که شترمرغ هاي نر داراي بدني به شکل مثلث هستند که هر چه به طرف دم پيش مي رويم باريکتر مي شود، با دمي به سمت بالا که اين امر باعث بروز رفتارهاي توليد مثلي مناسب از سوي شترمرغ ماده خواهد شد. شترمرغ هاي ماده برعکس شترمرغ نر داراي پشتي پهن و صاف هستند که هر چه به طرف پشت حيوان حرکت کنيم پهن تر مي شود.
10- جايگزيني شترمرغ هاي مسن با شترمرغ هاي جوان. اصولا مزرعه داران از شترمرغ ها تا سن 15 سالگي و يا کمي بيشتر، بسته به توليد و بهره اقتصادي آنها، به صورت مولد استفاده مي کنند ولي براي اينکه راندمان توليد ما در حداکثر قرار گيرد بايد هر 8 تا 10 سال پرنده ها را با پرنده هاي جوانتر جايگزين کنيم.
دوران نگهداري از هنگام توقف تخمگذاري شترمرغ ها شروع مي شود و مدت آن حدود 2 الي 3 ماه به طول مي انجامد. هدف از دوران نگهداري دادن فرصت استراحت به شترمرغ براي ترميم بافت و اندامها و ذخيره کردن مواد مصرف شده است بنابراين اصلا توصيه نمي شود که پرنده ها کمتر از 3 ماه زمان استراحت داشته باشند.
اقدامات مراقبتي (در ماه اول)
...
مرحله اول: قطع جيره تخمگذاري و شروع به دادن جيره نگهداري به شترمرغ ها.
بعد از تصميم گيري به توقف تخمگذاري شترمرغ ها، مزرعه دار بايد سريعا جيره تخگذاري را با جيره نگهداري تعويض کند (البته پيشنهاد مي گردد که اين جايگزيني جيره به تدريج و حداقل در طول يکهفته انجام گيرد)و چون ما اين کار را به صورت ناگهاني انجام مي دهيم شترمرغ ها چند روزي به تخمگذاري ادامه مي دهند که اين حالت عادي است. به همين دليل توصيه مي شود شترمرغ ها 7 تا 10 روز در همان حصار باقي بماند.
مرحله دوم: جداسازي
جدا کردن شترمرغ نر از ماده در دوران نگهداري تا هنگام دوران تخمگذاري بعدي شترمرغ ها امري است طبيعي. توصيه مي شود در اين دوران شترمرغ نر و ماده در حصارهائي قرار گيرند که اصلا نتوانند همديگر را ببينند. اين کار باعث مي شود پرنده کاملا استراحت کرده و آماده جفتگيري براي دوره بعدي شود. هنگام جداسازي شترمرغ نر از ماده بايد به اين نکته توجه داشت که حصار اختصاص يافته مخصوصا براي نرها بزرگ باشد تا در هنگام درگيري، پرنده فضاي کافي براي عکس العمل داشته باشد. به دليل تعويض جيره از تخمگذاري به نگهداري حس تهاجمي شترمرغ نر، به طور محسوسي کاهش مي يابد و چون حدودا 7 تا 10 روز پيش از جداسازي، جيره نگهداري را شروع کرده ايم، اين مساله نيز منجر به کاهش درگيري مي شود.
براي اينکه بتوانيم شترمرغ نر و ماده اي را که در دوران توليد مثل، توليد خوبي داشتند باز هم در کنار هم قرار دهيم، بايد از سيستمهاي مديريتي مانند پلاک گذاري، نصب ميکروچيپ و يا ديگر سيستمها استفاده کرد. البته جداسازي شترمرغ هاي نر و ماده هر زمان عملي و ممکن نيست.
استفاده از جيره مناسب و دقيق در دوران نگهداري شترمرغ ها براي جلوگيري از کم شدن تعداد تخم در دوران تخمگذاري بسيار مهم است. بنابر اين تا هنگام تخمگذاري، شترمرغ بايد تحت کنترل قرار گيرد تا علائم توليد مثلي در پرندگان نر و ماده به طور طبيعي در آخر دوره باز گردد.
مرحله سوم: اقدامات درماني و مراقبتي
در هنگام جداسازي شترمرغ ها اقدامات زير بايد انجام گيرد:
1- براي از بين بردن انگلهاي داخلي از داروهاي ضد انگل استفاده شود.
2- کنه ها موجود در لابه لاي پر و انگلهاي خارجي از بين برده شوند.
3- در صورت لزوم واکسيناسيون از قبيل نيوکاسل و آنفلوانزا انجام گيرد.
4- کندن و چيدن پرهاي رسيده که از اين طريق به راحتي مي توان در هنگام نبود توليد درآمد مناسبي براي جبران هزينه ها داشته باشيم. البته در مناطق سردسير کندن پر توصيه نمي شود.
5- شترمرغ هائي که راندمان توليد بالائي داشته اند شناسائي و محيط براي بروز قابليت هاي ژنتيکي آنها آماده گردد. براي انکه بتوانيم خصوصياتي مانند درصد باروري و نطفه داري شترمرغ ها را شناسائي کنيم بايد تعداد پرندگان را در گروه هاي توليد مثلي کاهش دهيم. براي همين بايد همراه هر شترمرغ ماده يک نر در گروه توليد مثلي قرار داده شود ولي در عمل چون اين نوع سيستم پر هزينه بوده و مقرون به صرفه نمي باشد لذا به مزرعه داران توصيه نمي گردد. هنگامي که از گروه هاي توليد مثلي کوچک مانند 4 نر به 5 ماده استفاده مي کنيم نتايج خوبي به دست مي آيد و درعين حال اين امر به مزرعه داران اين امکان را مي دهد که شترمرغ هائي را که توليد مثل ندارند شناسائي و از چرخه توليد حذف کند.
6- پرندگاني که بيماري چشمي و پوستي دارند، بالشان شکسته و يا پايشان آسيب ديده را شناسائي و از گله جدا کرده به درمان شکستگي و آسيب ديدگي آنها بپردازيم. شترمرغ هائي که از ناراحتي هائي از قبيل شکستگي و ... رنج مي برند، در فصل توليد مثل توليد نخواهند داشت و بدون هيچ سودي دان مصرف مي کنند به همين دليل جدا کردن اين گونه شترمرغ ها در دوران نگهداري براي درمان بسيار مهم است.
7- شناسائي و جدا کردن شترمرغ هائي که کجي و انحراف پا و يا ساق دارند. اين امر مخصوصا براي شترمرغ هاي نر بسيار اهميت دارد زيرا پرندگان نري که در پا و ساق انحراف دارند در هنگام جفت گيري مشکل پيدا خواهند کرد.
8- شترمرغ هائي که اندام تناسلي آنها مکررا محکم و در خارج از محل (proctodaeum) قرار مي گيرد را شناسائي و از گله جدا کنيم. البته دليل اين مشکل هنوز مشخص نيست ولي منجر به عفونت و جراحت مي شود. اين نوع شترمرغ هاي نر براي جفت گيري مناسب نيستند چون ريسک عفونت شترمرغ ماده را در بر دارد. بهبود اين نوع پرندگان بسيار مشکل مي باشد و به همين دليل اين گونه شترمرغ ها را بايد از گله جدا کرد.
9- شناسائي پرندگاني که تناسب اندام مناسبي ندارند و جدا کردن آنها از گله.
توجه داشته باشيد که شترمرغ هاي نر داراي بدني به شکل مثلث هستند که هر چه به طرف دم پيش مي رويم باريکتر مي شود، با دمي به سمت بالا که اين امر باعث بروز رفتارهاي توليد مثلي مناسب از سوي شترمرغ ماده خواهد شد. شترمرغ هاي ماده برعکس شترمرغ نر داراي پشتي پهن و صاف هستند که هر چه به طرف پشت حيوان حرکت کنيم پهن تر مي شود.
10- جايگزيني شترمرغ هاي مسن با شترمرغ هاي جوان. اصولا مزرعه داران از شترمرغ ها تا سن 15 سالگي و يا کمي بيشتر، بسته به توليد و بهره اقتصادي آنها، به صورت مولد استفاده مي کنند ولي براي اينکه راندمان توليد ما در حداکثر قرار گيرد بايد هر 8 تا 10 سال پرنده ها را با پرنده هاي جوانتر جايگزين کنيم.
+ نوشته شده در چهارشنبه چهاردهم بهمن ۱۳۸۸ ساعت 11:51 توسط مهیار حاجی اسفندیاری
|